Historisch verhaal van het Caterplein
Historisch verhaal van het Caterplein
Toen de ouders van de vijfjarige Wilhelm Conrad Röntgen hem in 1850 de eerste steen van hun nieuwe huis aan de Dorpstraat (nu Hoofdstraat 171 / Caterplein) lieten leggen, kon niemand bevroeden dat nog geen vijftig jaar later de hele medische wereld de naam van hun zoon zou kennen.
Het gezin is twee jaar daarvoor verhuisd van het Duitse Remscheid naar Apeldoorn, naar het vaderland van Wilhelms moeder. Vader Friedrich hoopt dat zijn zoon later een succesvolle textielhandelaar wordt, net als hij is. Wilhelm kiest echter een ander levenspad, maar daarin slaagt hij niet gelijk. Op de particuliere middelbare school in Apeldoorn waar zijn ouders hem naartoe sturen is hij een gemiddelde leerling en hij verlaat zonder diploma de ambachtsschool in Utrecht. Maar op de technische hogeschool in Zurich waar hij op zijn twintigste naartoe gaat, ziet hij het licht en haalt hij met prachtige cijfers zijn ingenieurstitel. Hij studeert verder en in 1869 promoveert hij.
Foto: Röntgen in de collegezaal van de universiteit van Würzburg, 1898
Wilhelm krijgt verschillende banen aangeboden en kiest voor een leerstoel in de fysica aan de universiteit van Wurzburg, de plek waar hij in 1895 een sensationele ontdekking zal doen: de röntgenstraling. Na zijn ontdekking staat de pers al snel vol van foto’s van het menselijk skelet. Zoiets is nog nooit eerder vertoond en veel mensen vinden het zelfs huiveringwekkend. Wilhelm vindt die belangstelling maar niets. Voor het algemene publiek heeft hij zijn uitvinding niet gedaan, vindt hij. Een patent of octrooi, daar is hij niet op uit. Hij wil dat zijn uitvinding zo snel mogelijk en zo breed mogelijk toepasbaar is. Geld interesseert hem niet en hij is tegen vercommercialisering van de wetenschap. Wilhelms hoofdprijs komt als hij in 1901 de eerste Nobelprijs voor Natuurkunde ontvangt. Het bijbehorende geldbedrag schenkt hij aan zijn oude universiteit in Wurzburg, te besteden in het belang van de wetenschap.
De eerste bekende Röntgenfoto van de hand van Anna Berta, met trouwring | CODA Beeldbank
Tijdens zijn studie in Zurich ontmoet hij Anna Bertha Ludwig, de dochter van de waard van de kroeg waar hij graag komt. Zij worden een stel en trouwen in 1872 in Apeldoorn. De huwelijksvoltrekking door burgemeester Tutein Nolthenius vindt plaats in het nieuwe raadhuis. Het kerkelijk huwelijk is in de Nieuwe Kerk aan de Loolaan. In welk café hun huwelijksfeest gevierd wordt, daar is niets over bekend want na Wilhelms overlijden in 1945 in München, worden conform zijn testament al zijn wetenschappelijke en privé-archieven vernietigd.
Wilhelm Röntgen en Anna Bertha Ludwig
De villa waar Wilhelm Conrad Röntgen is opgegroeid behoort tot de oudste panden van de Apeldoornse binnenstad en is nu een café, voorheen De Röntgen, tegenwoordig De Professor. De eerste steen die Wilhelm in 1850 als vijfjarig jongetje legde, is in een zijmuur gemetseld. In 1967 verandert de gemeente Apeldoorn de Parkweg in de Professor Röntgenstraat. In de hal van het Gelreziekenhuis staat een bronzen buste van Röntgen, op de afdeling radiologie staat een tweede buste. Daarnaast zijn er in het ziekenhuis twee decoratieve informatiewanden met een uitgebreide toelichting op Wilhelm Conrad Röntgen als ode aan de beroemde oud-Apeldoorner.
Het huis van de familie Röntgen, getekend door Arie Lieman | geheugenvanapeldoorn.nl
