Herdenking Exodus
Op vrijdag 27 september 2024 vindt er een herdenking plaats in Beekbergen rondom de Exodus Arnhem. Het is 80 jaar geleden dat ruim 150.000 bewoners van Huissen, Elden, Driel, Arnhem en Oosterbeek in het najaar van 1944 vanwege een Duits evacuatiebevel hun woonplaats moesten verlaten en o.a. in Apeldoorn onderdak kregen aangeboden.
Het herdenkingsprogramma bestaat uit een een herdenking in Arnhem en een herdenking in Apeldoorn. De herdenking is Apeldoorn is openbaar toegankelijk.
Wat houdt de exodus (evacuatie) van Arnhem in?
De Operatie Market Garden begint op zondag 17 september 1944 met zware bombardementen op het centrum van Arnhem door de Duitsers. Als na de luchtlandingen ten westen van Arnhem de parachutisten oprukken naar de Rijnbrug, verandert de stad in een oorlogsgebied. De bewoners in de buurt van de Rijn kunnen geen kant op.
Ze schuilen in kelders, terwijl de gevechten zich in hun straat afspelen. In gevechtspauzes probeert de brandweer brandende huizen te blussen, maar het is een hopeloze strijd.
Op maandag begint de uittocht van burgers uit de meest getroffen stadsdelen; velen proberen onderdak te vinden in de betrekkelijk veilige noordelijke wijken of in omringende plaatsen. Op dinsdag neemt het aantal vluchtelingen verder toe. De Engelse soldaten bij de brug blijven een geïsoleerde groep en op donderdag 21 september is de slag verloren. Andere parachutisten die nog onderweg waren naar de brug, worden door de Duitsers teruggedreven naar Oosterbeek.
Op zaterdag geven de Duitsers het bevel dat heel Arnhem moet evacueren voor maandagavond 25 september.
Bij de noodgedwongen evacuatie van Arnhem gingen zo’n 50.000 van de bijna 100.000 inwoners naar Apeldoorn. Dat deden ze via twee routes: via de oude Apeldoornseweg over Groenendaal maar ook via Deelen en Hoenderloo. Het Rode Kruis verzorgde in Beekbergen de eerste opvang en regelde onderdak. Uiteindelijk moesten in totaal 250.000 Gelderlanders hun stad of dorp verlaten. Het is daarmee de grootste vluchtelingenstroom in de Nederlandse geschiedenis.
Bijna iedereen denkt dat de evacuatie hooguit een paar weken gaat duren. Maar pas na acht maanden mogen de vluchtelingen naar huis. Tot die tijd is Arnhem verboden gebied.
In Beekbergen is in 2014 het Exodusmomument geplaatst. Deze bevindt zich in het parkje aan de overkant van de weg tegenover voormalig Hotel “De Smittenberg” op de hoek met Dorpstraat.
Programma herdenking Apeldoorn 2024
In de ochtend vindt er een programma in Arnhem plaats.
Rond 14:00 uur vindt er een herdenking plaats bij het Exodusmomument in Beekbergen. Burgemeester Ton Heerts zal hier spreken.
Ook scholieren van basisscholen uit Arnhem en Apeldoorn en de kinderburgemeesters van Apeldoorn en Arnhem worden bij deze herdenkingen betrokken.
De herdenking is openbaar toegankelijk en vindt van 14:00 tot 15:30 uur plaats.
